Licencja na bycie rodzicem

Ludzie, którzy decydują się na dziecko, powinni najpierw zdać egzamin weryfikujący czy wiedzą co czynią i czy mają zasoby, które uprawniały by ich do podjęcia tak odpowiedzialnej decyzji. Mówiąc po polsku, należałoby sprawdzić czy mają co podarować i czym się podzielić z kolejnym pokoleniem, które do życia mają zamiar powołać. Takie myśli pierwszy raz miałem już wiele lat temu, a upływający czas i to co widzę dookoła, coraz bardziej utwierdzają mnie w tym przekonaniu.

Na ludzkie nieszczęście, w porównaniu z innymi stworzeniami zamieszkującymi nasz piękny glob, tak bardzo rozwinęliśmy swoją psychikę ‑ jednocześnie ją komplikując ‑ że ukształtowanie jej, a później zachowanie w pełnym zdrowiu graniczy niemal z cudem. Mam na myśli wychowanie dzieci, które byłyby psychicznie zdrowe, czyli zdolne pokierować swoim dorosłym życiem tak, aby czuły się szczęśliwe. Tak niewiele, a tak wiele jednocześnie. Prawda jest taka, że jako rodzice mamy determinujący wpływ na kształtowanie tożsamości naszych dzieci i ich późniejsze życie. Od nas zależy, czy powielony zostanie zaklęty krąg problemów, z którymi sami się borykamy, czy też damy naszym potomkom szansę aby pozbyć się uciążliwego balastu. Po drodze wszystko się liczy. Każda decyzja. Każda decyzja na tak lub na nie. Zrobienie czegoś jest podobnie ważne jak zaniechanie. Bycie z dzieckiem ma w swojej codzienności wiele treści, ale porzucenie go, fizyczne czy psychiczne, nie kończy się na samej decyzji tylko cały czas powoduje dalsze konsekwencje.

Starając się możliwie z wysoka spojrzeć na to niebywale skomplikowane zagadnienie jakim jest wychowanie dzieci mam wrażenie, że prawo rządzące procesem jest bajecznie proste. Tylko szczęśliwi (zdrowi) rodzice mogą wychować szczęśliwe (zdrowe) dzieci. Tylko człowiek pełny, może napełnić drugą osobę, a wychowanie dziecka jest takim kilkunastoletnim napełnianiem, pakowaniem jego walizek na szykującą się, samodzielną podróż. I wszystko. I nie ma co dalej się rozwodzić i mnożyć teorie, jedne bardziej skomplikowane i mądre od drugich. A ilu spośród nas jest pełnych ? Ilu z nas ma co dawać innym, w szczególności swoim dzieciom ? Dawać bez oczekiwania na zwrot, dawać bez oczekiwania na zapłatę, dawać bez oczekiwania co z tego wyniknie. Dawać po prostu dlatego, że ma się co dać. Bo przecież inaczej nie można. Nie można komuś dać tego, czego się samemu nie ma. Prawo tak banalne, a tak trudne do zaakceptowania.

I kiedy tak sobie spoglądam na wszystkie starania, aby „nasze dzieci miały to, czego my nie mamy”, aby „osiągnęły to, czego my sami nie osiągnęliśmy”, „były od nas lepsze i doskonalsze”, widzę coraz jaśniej jaka to paranoja. Tak się po prostu nie da. Jedyne co jako rodzice możemy zrobić, to rozwijać się samodzielnie i dzielić się osiągnięciami z naszym potomstwem. Dając przykład swoim postępowaniem, swoimi emocjami, swoją umiejętnością bycia szczęśliwym człowiekiem. Wszystko inne czyni jedynie spustoszenie w psychice dzieci. Muszą zmagać się z wymaganiami, które są często poza ich zasięgiem. Muszą próbować robić coś, co wydaje im się niemożliwe. Coś, co jest niezgodne ze światem, który próbują zrozumieć i którego pragną się nauczyć. Rozdźwięk pomiędzy tym co dzieci słyszą w jawnej formie wymagań lub pouczeń od swoich rodziców, a tym co czują całym swoim jestestwem, powoduje lęk i niezrozumienie. Powoduje, że od kołyski niemal uczą się kłamać i udawać ponieważ czują, że w świecie, który je otacza co innego się mówi, a co innego dzieje się w rzeczywistości. W efekcie nie mają szansy na bycie sobą, na pewność swoich wyborów i przekonań, na pewność swojego rozumienia świata. Zamiast tego pozostaje niezrozumienie a później lęk, który jest już przyczynkiem do wszelkiego zła, które może się nim pożywić.

Kurczę się w środku i wszystko mnie boli, kiedy słyszę o „osiąganiu szczęścia” posiadaniem dzieci. Słyszę niekiedy, że jedyne czego nam w życiu brakuje do szczęścia, to dziecka. Nie można go mieć z różnych powodów, czasem wydawałoby się niepojętych, kiedy natura się na czas połapie, że potencjalni rodzice jeszcze do tego nie dojrzeli i nie pozwala, aby dzieci miały dzieci, a czasem zrozumiałych – na coś realnie chorujemy. W obu przypadkach nie da się uniknąć cierpienia, ale jak już kiedyś wspomniałem, cierpienie jest pełnoprawnym elementem naszego życia. Niewielu z nas potrafi to zaakceptować. Zamiast tego pojawiają się matki surogatki, pojawia się in vitro, pojawia się potrzeba, aby za wszelką cenę zrealizować swoje „jedyne” marzenie i w końcu dostać upragnione, własne dziecko. I posiadać je tak jak inni posiadają. I w końcu poczuć się dobrze. Choć jest to cholernie trudne wierzę, że trzeba mieć siłę, umiejętność i świadomość aby być szczęśliwym „przed”, bo „po” się po prostu nie da. Zamiast tego, jak dzieje się bodaj najczęściej ‑ ludzie nieszczęśliwi mają dzieci, z których wyrastają ich nieszczęśliwi potomkowie. I karuzela się kręci.

Sprawa wychowania jest dodatkowo skomplikowana, ponieważ wymaga wkładu i psychicznego zdrowia obojga rodziców. Na dodatek, o ile życie ma w naszym świecie przetrwać, przez rodziców obojga płci. Zdrowie psychiczne rozumiem tu w dalszym ciągu jako zdolność i umiejętność bycia szczęśliwym człowiekiem. „Chore” są dla mnie wszelkie pomysły wychowywania dzieci przez homoseksualne pary, które choćby nie wiem jak bardzo chciały i się starały, nie mogą dzieciom przekazać wszystkiego, co będzie im później potrzebne do szczęścia. Nie mogą przekazać im zachowań męskich i kobiecych, nie mogą dać uwagi i akceptacji obu płci, choć każda z ich jest inna i każda z nich ma ogromne znaczenie w rozwoju dziecka. Tak się po prostu nie da i dziecko z definicji musi wchodzić w swoje życie w pewien sposób okaleczone. I najprawdopodobniej, swoje okaleczenie przekazywać dalej, bo tak ten mechanizm funkcjonuje. Również w bardzo trudnej sytuacji są rodzice samotnie wychowujący dzieci, w ogromnej większości matki. Czasem jest tak, że zupełnie fantastycznie pełnią w trudnych warunkach swoją rolę, ale również powinni mieć świadomość, że nie mogą przekazać dziecku tego, co powinno otrzymać od drugiego rodzica. Niestety, często w gniewie na swój trudny los i na nieobecną osobę o tym zapominają. Finalnie krzywdzą w ten sposób dziecko, równolegle obdarzając je najszczerszą miłością.

Tak, wiem, że wszystko i tak się kręci i choć licencja na bycie rodzicem nie jest wydawana, rosną nam kolejne pokolenia. Mamy zdolność przetrwania tak wielką, że nawet okaleczeni, pozbawieni przez nie licencjonowanych rodziców wielu możliwości i tak sobie „jakoś” radzimy. Często jednak mnożąc niepotrzebnie cierpienie i powodując, że zaklęty krąg przekazywania dzieciom problemów ich rodziców, nie zostaje przerwany.

A wystarczyłby jeden, konkretny egzamin. Bez żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o liczbę podejść…