Od mydła do medytacji

Idę sobie ulicą, patrzę na wyrosły niczym grzyb po deszczu biały, zgrabny budyneczek ze sklepem Rossmanna, którego bardzo niedawno jeszcze tutaj nie było i przypominam sobie przeczytaną niedawno informację, że firma otwiera w Polsce kolejne 1000 sklepów. Znaczy się interes kwitnie. Ale jak ma być inaczej ? Każdego dnia zużywamy nieprawdopodobne ilości kosmetyków, okrążeni i przyparci do muru przez reklamy kupujemy kolejne specyfiki, które nawet w martwą tkankę jaką jest ludzki włos mają tchnąć życie, z lubością dekorujemy łazienki kolejnymi kolorowymi flakonikami i buteleczkami. Wszystko po to, aby nasze ciało było czyste, pachnące i piękne. Na osobistą higienę wydatkujemy czas, energię i niemałe pieniądze. Z reguły jest w tym wszystkim sporo przesady, bo na upartego wystarczyłoby mydło i szampon (no nie, jeszcze pasta do zębów), ale jeśli granice zdrowego rozsądku są przekraczane z umiarem, trudno dopatrywać się w tej dbałości czegoś złego. W związku z tym, wszyscy niemal uznajemy takie postępowanie za właściwe, a w zasadzie niezbędne. A mnie, kiedy już wpadłem w ten higieniczny klimat przypomniała się pewna historia.

Jeden z moich nauczycieli, zapytał zgromadzoną przed nim grupę uczniów – w której i ja się szczęśliwie znajdowałem – jak często kąpiemy się i myjemy ? Wśród zebranych pojawiła się lekka konsternacja. Takiego pytania chyba nikt się nie spodziewał, a część słuchaczy – takie miałem wrażenie – uznała je nawet za zbyt osobiste. Po pierwszym zaskoczeniu, pojawiły się jednak odpowiedzi:

– Codziennie
– Codziennie prysznic, a co kilka dni wyleguję się w wannie
– Prysznic rano i wieczorem

Kolejne zgłoszenia wpadałały już w rytm licytacji. Nauczyciel pozwolił abyśmy się trochę poprzekrzykiwali, potem wyciszyli i spokojnie zapytał: „A co by się stało, gdybyście przestali się myć ?”

Konsternacja zapadła po raz drugi, teraz już na dłużej. Podobnie jak inni miałem wrażenie, że kroi się jakaś gruba prowokacja. W naszych głowach musiały pojawiać się zupełnie skrajne skojarzenia, ponieważ na niektóre twarze wypełzły grymasy, które bez słów świadczyły o tym, co wówczas mogło by się stać. Werbalny odzew wszakże też się pojawił.

– Nooo, byłoby nieświeżo…
– Trudno sobie nawet wyobrazić, byłoby okropnie…

Ktoś nawet odważył się wziąć na siebie zbiorową odpowiedzialność i powiedział, że po prostu, zaczęlibyśmy okropnie śmierdzieć. To straszne słowo spowodowało, że na sali zapanowała pełna napięcia cisza.

Nasz mentor długą chwilę się nią podelektował, po czym stwierdził: „No właśnie, zapewne zaczęlibyśmy śmierdzieć. Na szczęście – tutaj kilka razy znacząco pociągnął nosem obracając głowę dookoła – do tego nie dopuszczamy. Wszyscy dbamy o nasze ciała”. Po chwili dodał: „A jak jest z waszymi umysłami, jak często myjecie je i kąpiecie ?”. Śmiech wywołany wąchaniem Mistrza szybko ucichł, zwłaszcza, że po chwili nauczyciel niemal mimochodem dopytał, czy gdybyśmy przypadkiem tych naszych umysłów nie myli, to czy też zaczęły by nam śmierdzieć. Zaiste, nie przebierał w słowach.

Nasze uczucia były mocno mieszane. Podejrzewałem, że nikt ze zgromadzonych nie czuł nieświeżego zapachu swojego umysłu, nawet pomimo tego, że nie pamiętał kiedy ostatni raz go kąpał (bo niby jak to zrobić ?), ale prosta logika podpowiadała, że jakaś analogia pomiędzy koniecznością dbania o czystość zarówno ciała jak i umysłu istnieje. Zagadka została za chwilę rozwikłana.

Tak zaczął się wykład o medytacji, zjawisku tak obcym w naszej kulturze, że aż trudno o nim wspominać. Choć powinno być ono elementem naszej psychicznej higieny tak powszechnym i naturalnym, jak mydło i woda w odniesieniu do ciała. Bo prawda jest taka, że nasze umysły maltretujemy w sposób trudny do wyobrażenia. Są nieustannie bombardowane ciągle zwiększającą się ilością bodźców i nie ulega wątpliwości jak bardzo muszą być umęczone, choć trudno jest nam na ten prosty fakt zwrócić uwagę. Receptą jest medytacja, która jest niczym więcej jak tylko próbą zatrzymania gonitwy naszych myśli i dania szansy steranemu umysłowi na odpoczynek i odświeżenie. Wbrew ogólnie pojętemu stereotypowi, medytowanie nie musi koniecznie oznaczać zastygłej pozycji buddyjskiego mnicha złożonego w idealnym lotosie. Istnieje wiele form i możliwości, jak choćby już bliższa naszej kulturze modlitwa. Medytacja może nawet odbywać się w ruchu, jeśli tylko na tymże ruchu potrafimy skupić się tak bardzo, że wyłączy to nasze myślenie. Czy jakimkolwiek innym działaniu. Zatopieni w tańcu tancerze, żyjący przez chwilę tylko jego wykonaniem, są dobrym przykładem takiej medytacji.

Medytacja, to kolejny z paradoksów. Wydawało by się, że nic prostszego – wystarczy po prostu o niczym nie myśleć. Ale nie jest to tak proste jak się wydaje, ponieważ tak bardzo przyzwyczailiśmy nasze mózgi do aktywności (nawet we śnie, nie potrafią się zupełnie wyłączyć), że trudno jest je zatrzymać. Dla zdrowia i higieny, jest to jednak konieczne. Tak jak codzienny prysznic. Bo jak nie, to wiadomo, czym to się skończy… :-).