Czy można nauczyć się kochać ?

Kiedy słyszę o statystykach rozwodów, które w wielu europejskich krajach przekraczają 50%, nijak nie mogę oprzeć się znanemu mi poczuciu, że błądzimy. Że głęboko błądzimy. Niedawno pisałem o wychowaniu dzieci i o tym jak trudno być odpowiedzialnym rodzicem. Oba zagadnienia nierozerwalnie łączą się ze sobą –  szanse na wychowanie zdrowego i stabilnego emocjonalnie potomstwa tam, gdzie nie ma dobrze funkcjonującej rodziny maleją drastycznie. Oczywiście nie chodzi o samo istnienie rodziny i sztuczne podtrzymywanie małżeństwa. Wiele badań wskazuje na to, że tam gdzie w rodzinie jest źle, ale usiłuje się tego nie zauważać, straty i rany emocjonalne wśród dzieci są większe, niż w rodzinach rozbitych, ale takich gdzie i ojciec i matka dziecka mają z nim zdrową relację, nie prowadząc przy okazji wojny podjazdowej między sobą. Tak zresztą podpowiada chłopski rozum vel zdrowy rozsądek. Nie zmienia to jednak faktu, że dzieci chowanie jest o niebo trudniejsze w każdej sytuacji innej niż stabilna i zdrowa rodzina. A o to jest w dzisiejszych czasach niezwykle trudno. Europejscy liderzy rozwodów to Belgia, kraje nadbałtyckie, oczywiście Szwajcaria, Norwegia, Szwecja – ci, którym żyje się najlepiej. Podobno w szaleńczym tempie rozwija się Hiszpania, w której ustanowiono prawo o ekspresowych rozwodach. Jak jest aktualnie za oceanem nie sprawdzałem, ale kiedyś czytałem, że tragicznie. Wydaje się, że tam gdzie nie ma przeszkód ekonomicznych i prawnych, dużo się w małżeństwach dzieje.

Nasz piękny kraj z ok. 25% rozwodów w stosunku do nowo zawartych małżeństw, do czołówki ani świata, ani Europy nie należy. Nie mam jednak żadnych wątpliwości, że bez tak restrykcyjnego prawa kanonicznego wywierającego w różnym stopniu uświadomiony, ale istotny wpływ na pary związane sakramentalnym węzłem małżeństwa oraz przy większej zamożności naszego społeczeństwa, w Polsce byłoby zupełnie podobnie jak u wymienionych wyżej liderów. Albo i lepiej, jeśli uwzględnić potencjał naszej awanturniczej, słowiańskiej natury. Tak naprawdę nie trzeba nawet sięgać do statystyk – kiedy podczas rozmowy z córką obgadaliśmy kiedyś rodziny jej szkolnych kolegów i koleżanek, okazało się, że tak lekko licząc połowa wychowuje się w rodzinach rozbitych lub takich o bogatszej niż jeden ślub historii. Ta proporcja w ostatnim okresie może być zaburzona celowymi rozwodami z powodów ekonomicznych, ale tak czy inaczej w środowisku warszawskim może to być zupełnie wiarygodny wskaźnik. Poza wielkomiejskim grajdołkiem jest zapewne inaczej, jednak dostatni i pełen wszechobecnych atrakcji, „światowy” model życia to marzenie bardzo wielu młodych ludzi. Zatem dążenia do zmian w tym właśnie kierunku można się w przyszłości śmiało spodziewać.

Skąd bierze początek tak fatalny stan rzeczy ? Odpowiedź nie jest specjalnie skomplikowana, ale dla porządku ją przytoczę. Aby powstał trwały związek dwojga ludzi, spełnione muszą być w największym skrócie dwa warunki. Po pierwsze, każda z osób musi do związku coś wnieść, coś z siebie dać. Aby to zrobić, musi oczywiście owo „coś” posiadać. Patrząc na to samo od drugiej strony, nie można być sępem liczącym na to, że wejście w związek ułatwi życie oraz załatwi nie załatwione wcześniej sprawy i problemy. Np. da poczucie bezpieczeństwa, którego przed małżeństwem się nie posiada. Dlatego z reguły nie udają się małżeństwa pomiędzy dziećmi, jako że dzieci, czyli nie dojrzali jeszcze ludzie, nie mają spakowanych własnych walizek, których zawartością mogliby obdarzać następne pokolenie. Drugi warunek, to praca, którą trzeba włożyć aby związek przetrwał dłużej niż pierwsze zauroczenie. Praca, trud i poświęcenie, ponieważ w trakcie wspólnego życia z drugą osobą, wiele razy trzeba iść na kompromisy. Trzeba nauczyć się ją w całości akceptować, łącznie z wadami, które nie były widoczne przez pierwsze lata wspólnego życia. Trzeba nauczyć się odróżniać rzeczy ważne od mniej ważnych, a przede wszystkim, trzeba zdać sobie sprawę, że ten proces jest nie do uniknięcia. Ci, którzy tego sobie nie uświadomią, stosują taktykę skakania z kwiatka na kwiatek, czyli życia w założeniu, że do tej pory nie spotkali jeszcze „właściwej osoby”. Ponieważ nie są przygotowani na pracę, która zawsze będzie do wykonania, kiedy jej czas przychodzi, zaczynają powtórkę z rozrywki i powtarzają cykl, w którym zdolni są dojść jedynie do pewnego momentu. Oczywiście istnieje coś takiego jak wstępne dopasowanie, wszyscy mamy swoje indywidualne upodobania i preferencje, ale bez względu na to jak dobrze dopasowaliśmy się na początku, zawsze dojdziemy do momentu, kiedy przestaje to wystarczać i nad związkiem trzeba zacząć pracować. Śmiem twierdzić, że pewnym sensie, trzeba nauczyć się kochać – trochę inaczej niż działo się to na samym początku, kiedy w brzuchu były same motyle, a niebo miało stale albo różowy, albo jasno-błękitny kolor. Czasami ta nauka jest krótsza i łatwiejsza, czasami dłuższa, bywa, że żmudna. A czasami rzeczywiście jest niemożliwa do zrealizowania – można to jednak rzetelnie stwierdzić dopiero po miarodajnej próbie.

Ponieważ praca i trud w erze Internetu i smartfona, w czasie kiedy głównym celem egzystencji staje się zdobycie pieniędzy i maksymalnie ułatwienie sobie życia, nie są ani modne ani popularne, z rozwodami jest tak jak pokazują statystyki. Czy można byłoby w jakiś sposób temu zaradzić ? Może nie trzeba żadnego koła odkrywać od nowa ? Ale do rzeczy…

W związku z tematem przypomniała mi się definicja miłości wyśpiewania w „Skrzypku na dachu” – pamiętacie jak Tevye bez litości drążył swoją żonę Golde pytaniem:

– Do you loooove me ?

Aż ta w końcu odpowiedziała mu:

-Do I love him? For twenty-five years I’ve lived with him, Fought him, starved with him; Twenty-five years my bed is his, If that’s not love, what Is ?

Ich miłość została w pewien sposób wyuczona. Wypracowana. Zgodnie z tradycją żydowską młodzi zostali sobie poślubieni zgodnie z wolą i wyborem rodziców, widząc się po raz pierwszy w dniu ślubu. Nie czując w tym dniu wiele więcej niż strach i zdenerwowanie. Później, po wielu spędzonych ze sobą latach wiedzą, a nawet finalnie mówią sobie, że kochają się już wzajemnie, z niejakim trudem uświadamiając sobie, że łączące ich więzy są najprawdziwszą miłością. Czyż nie jest to podobny rodzaj miłości, którym kochają się ludzie spędziwszy ze sobą wiele lepszych i gorszych lat ? Którzy znają już swoje wady, ale udaje się im nie stracić z oczu wzajemnych zalet i kochać dalej uczuciem, które nie składa się już li tylko i wyłącznie z fruwających po całym brzuchu motyli ? Ale jest za to o niebo silniejsze, trwalsze i pełniejsze ?

Jestem głęboko przekonany, że w dzisiejszych czasach, świadomości za tym co robią i czym kierują się w swoich wyborach łączący się w pary ludzie, wielkiej nie uświadczysz. Młodzi ludzie nie wiedzą o związkach i o ludziach tego, co jest istotne w wyborze życiowego partnera. Nie wiedzą tego, że jeśli zechcą stworzyć ze sobą dobry i długo trwający związek, miłości do siebie i tak będą musieli się nauczyć. Może zatem warto byłoby wypróbować stare sposoby które oddawały kwestie wyboru męża lub żony w ręce bardziej doświadczonych osób, czyli… rodziców ? Wspomaganych jeszcze wysokiej klasy specjalistą w materii dopasowywania do siebie ludzkich charakterów, czyli instytucją swatki ? Czyż nie jest tak, że w ten sposób skojarzone małżeństwo, ma większe szanse na przetrwanie, niż rozpoczęty zauroczeniem zwiazek ?

Zawsze traktowałem ten historyczny sposób zawierania małżeństw jako zaprzeszłą herezję mającą na celu ubezwłasnowolnienie młodego człowieka i skazanie go już na starcie, na bycie nieszczęśliwym przez całe życie. Ale kiedy istotnie nadpocząłem drugą połówkę swojego życia i kiedy posmakowałem jak to w związkach naprawdę jest, nieco inaczej patrzę na to zjawisko.

A Wam jak się wydaje ? Miłości można się nauczyć ?